In september 2019 ben ik begonnen met de (Pre-) Master Kunstgeschiedenis (Moderne en Hedendaagse Kunst) aan de Universiteit van Utrecht. Onderstaande artikelen zijn geschreven in het kader van deze studie:
Meer dan de som der delen: Introductie en doorwerking van het futurisme in Nederland
door Chris den Engelsman
Futurisme in Italië in de 20e eeuw betekende vernieuwing en het loslaten van het verleden. Futuristen riepen op tot de vernietiging van bibliotheken en historische steden. In Nederland werd het futurisme geïntroduceerd via Duitse kunst en Kandinsky’s ideeën. Dit onderzoek richt zich op tentoonstellingen en hun invloed op de Nederlandse beeldende kunst, met minder aandacht voor specifieke futuristische kenmerken.
Onvoltooid verleden tijd
door Chris den Engelsman
Een essay over Kara E. Walkers anti-monument Fons Americanus: The daughter of waters. Dit werk is speciaal gemaakt voor de Turbine Hall van de Tate Modern in Londen en was daar van 2 oktober 2019 tot 5 april 2020 tentoongesteld. Maar dit essay gaat ook over het daarmee verbonden slavernijverleden en over de vraag wat we herdenken met het onthullen van een monument.
When Things Are Beings or When Beings Are Things
door Chris den Engelsman
Recensie bij de tentoonstelling When Things Are Beings: Voorstellen voor de museumcollectie nog tot 10 apr 2023 te zien in het Stedelijk Museum Amsterdam. Deze recensie is geschreven met het oog op plaatsing in het tijdschrift Metropolis M in de rubriek Opinion waar vaak verbanden worden gelegd tussen beeldende kunst en actuele onderwerpen.
Een stille schreeuw
door Chris den Engelsman
De tentoonstelling van Ibrahim Mahama (1987) in de Oude Kerk in Amsterdam voert me terug naar de lange tijd van ons koloniale verleden en de korte tijd mijn eigen leven.
De Kleur van de Toekomst
door Chris den Engelsman
In deze tekst worden de uitgangspunten voor het tentoonstellingsconcept De kleur van de toekomst besproken. Het betreft een studieopdracht voor een tentoonstelling van maximaal vijftien werken. Dit is echter eenvoudig uit te breiden tot een iets bredere selectie.
Ways of seeing Athens
door Chris den Engelsman
This film was made during the 2022 Netherlands Institute of Athens / University of Leiden Autumn School “Audio-visual Methods in Archaeology and Heritage Studies”
Speelse verzinsels, Dwangneurose of Spel met de realiteit
door Chris den Engelsman
In deze paper wordt de plaats van de graficus Escher binnen de kunsthistorische canon onderzocht.
A Han with a view
door Chris den Engelsman
This paper is written as an assignment for the course Istanbul Up Close from the Netherlands Institute in Turkey (NIT) in Istanbul. The paper aims to give an inside in the way Istanbul’s living heritage can be protected without turning it into a museum.
Het kunstwerk in een tijdperk van hoogconjunctuur
door Chris den Engelsman
De vraag in deze paper is of er vanuit de theorie van de kunstgeschiedenis ook iets te zeggen valt over een dergelijke aankopen.
Weerbare Democratie
door Chris den Engelsman
In dit paper kijk ik hoe Nederlandse kunstenaars in 1945 en 1946 reageerden op de Tweede Wereldoorlog en of dit ook leidde tot veranderingen in hun kunstuitingen.
Gino Severini van Futurisme naar Classisisme
door Chris den Engelsman
In dit paper wordt onderzocht welke ontwikkeling er in het oeuvre van Gino Severini te zien is die uiteindelijk leidde naar de stijl die we terugzien in de gouache La Musique.
Een triptiek van ‘drie kleine schilderijtjes’
door Chris den Engelsman
Biedt de historiografie van Umberto Boccioni’s ‘tripiek’ States of Mind (1911) aanknopingspunten om vast te stellen wat een geschikte kunsthistorische methode zou kunnen zijn om controversiële kunst zoals het futurisme te bespreken.
A balancing act on a tightrope
door Chris den Engelsman
The question in this paper is, can the practise of art and the academic topic of art history offer anything at all in this challenging balancing act.
Tussen eeuwenoud en ultramodern loopt de Via dei Fori Imperiali
door Chris den Engelsman
In dit paper wordt de relatie onderzocht tussen het futurisme en fascisme in stedenbouw en architectuur aan de hand van de aanleg van de Via dei Fori Imperiali in Rome tussen 1931 en 1933
M.C. Eschers vorming aan de kunstnijverheidsopleiding in Haarlem
door Chris den Engelsman
In deze paper is onderzocht hoe het onderwijs aan de kunstnijverheidsopleiding in Haarlem er mogelijk heeft uitgezien door het werk van een aantal invloedrijke docenten en gebruikte lesboeken met elkaar te vergelijken.
Tussen modernisme en avant-garde vindt Kandinsky de kracht van kleur
door Chris den Engelsman
In zijn hele oeuvre zien we Kandinsky zoeken naar een balans tussen traditie en vernieuwing. In dit paper wordt de vraag onderzocht in hoeverre een verandering in de beeldende kunst mogelijk is binnen de traditie of dat voor een wezenlijke verandering een breuk met de traditie onontbeerlijk is?
Back to the Future
door Chris den Engelsman
Het kunstwerk TV Boeddha uit 1974 wordt vaak gezien als typerend voor de (zen) boedhistische invloed in Paiks benadering van kunst en technologie.
Twee Bergen
door Chris den Engelsman
Voorstel voor een viertal tentamen vragen en een vergelijking van twee kunsthistorische handboeken aan de hand van het werk van Paul Klee.
Pygmalion revisited
door Chris den Engelsman
Wat maakt en kunstwerk tot een (absoluut) meesterwerk; het idee, de ambachtelijke vaardigheid, de context, of is het misschien de beschouwer die het absolute meesterwerk maakt?
Pierre Alechinsky’s Aziatische weg naar spontaniteit
door Chris den Engelsman
Via dit korte paper wil ik aantonen dat de weg naar spontaniteit, een belangrijk kenmerk van de Cobragroep. Voor de Belgische kunstenaar Pierre Alechinsky werd ingegeven door zijn kennismaking met de Japanse kalligrafie.
Van LocomotiefHal naar BoekenHal (van industrieel-verleden naar intellectuele-toekomst)
door Chris den Engelsman
In dit paper wordt aan de hand van recente stedenbouwkundige ontwikkelingen in de spoorzone in Tilburg onderzocht hoe monumentenzorg meehelpt het verhaal van Tilburg hier te vertellen en zichtbaar te houden.
Feministische theorie in de kunstgeschiedenis
door Chris den Engelsman
“I don’t think there has ever been a man who treated a woman as an equal and that’s all I would have asked for, for I know I’m worth as much as they.” Berthe Morisot (1890)
De waarde van niets
door Chris den Engelsman
Een analyse van het artikel ‘Contemporary Art as Global Art’ geschreven door de Duitse kunsthistoricus Hans Belting (1935)
Ervaringen in een kunsttheoretisch bordeel
door Chris den Engelsman
Dit paper bevat een vergelijking van drie kunsthistorische artikelen over Picasso’s schilderij Les Demoiselles d’Avignon, om zo zichtbaar te maken hoe verschillende kunsthistorische theorieën en methoden, leiden tot verschillende interpretaties van dit schilderij.
Eschers klokken van dageraad in Granada
door Chris den Engelsman
In 1935 is Eschers Italiaanse droom is ten einde, maar zoals het cliché luidt, in ieder einde schuilt ook een nieuw begin. Eschers Spaanse reis in 1936 is het afscheid van het leven dat hij tot dan toe leidde, maar zijn kennismaking met de Islamitische kunst in Zuid-Spanje geeft een nieuwe stimulans en richting aan zijn kunst.
Eschers Metamorphosen
door Chris den Engelsman
De Metamorphosen komen alle drie tot stand op momenten dat ook Eschers leven zich in een metamorfose bevindt. De derde Metamorphose leidt aan het eind van zijn leven zelfs tot zijn grootste monumentale werk.
De graficus en de dood
door Chris den Engelsman
In de aula van de Utrechtse begraafplaats Tolsteeg bevind zich de enige door Escher zelf uitgevoerde wandschildering. Het ontwerpen en uitvoeren van deze muurschildering vervulde Escher met een nieuw elan.